Trong lĩnh vực y tế, chất phóng xạ được sử dụng rộng rãi với nhiều mục đích như: hình ảnh y khoa, y học hạt nhân… Để có cái nhìn sâu sắc hơn về chất phóng xạ và các ứng dụng cụ thể, hãy tiếp tục đọc thông tin trong bài viết dưới đây.
1. Tổng quan về chất phóng xạ
1.1 Chất phóng xạ là gì?
Các isotopes phóng xạ được gọi là các nguyên tử có tính phóng xạ, trong khi các isotopes ổn định được gọi là các nguyên tử không phóng xạ. Chất phóng xạ là chất chứa các hạt nhân nguyên tử không ổn định được xem như chất chứa các tia phóng xạ. Hiện tượng phóng xạ xảy ra khi một số hạt nhân nguyên tử không ổn định tự biến đổi thành một hoặc nhiều nguyên tử khác và phát ra các bức xạ hạt nhân (thường được gọi là các tia phóng xạ).
Nhà khoa học người Pháp có tên là Henri Becquerel khám phá ra hiện tượng phóng xạ vào năm 1896 trong quá trình làm việc với chất phát quang. Những chất này tỏa sáng trong bóng tối sau khi tiếp xúc với ánh sáng, và ông nghi ngờ rằng sự tỏa sáng này được tạo ra trong ống tia âm cực bởi tia X có thể có liên quan đến hiện tượng lân quang. Ông đặt nhiều loại muối phát quang lên một tấm hình được làm bằng giấy đen. Tất cả các kết quả đều không tích cực cho đến khi ông sử dụng muối urani. Đĩa trở nên đen mặc dù được bọc trong giấy đen. Những tia phóng xạ này được gọi là “Tia Becquerel”.
Tính phóng xạ và tia phóng xạ. Đậu quân tử phóng xạ và hạt nhỏ. Minh họa vector.
Phân tách phóng xạ là một quá trình ngẫu nhiên ở mức độ các nguyên tử riêng lẻ. Tuy nhiên, đối với một số nguyên tử giống nhau đáng kể, tốc độ phân tách tổng thể có thể được biểu diễn dưới dạng hằng số phân tách hoặc chu kỳ giảm. Theo lý thuyết lượng tử, không thể dự đoán khi nào một nguyên tử cụ thể sẽ phân tách, bất kể nguyên tử đã tồn tại trong bao lâu. Chu kỳ giảm của các nguyên tố phóng xạ khác nhau là khác nhau, có nguyên tố có chu kỳ giảm gần như ngay lập tức, trong khi có nguyên tố có chu kỳ giảm lên đến hàng tỷ năm như Uranium-238.
Phân hủy alpha, phân hủy beta và phân hủy gamma là ba trong số các loại phân hủy phổ biến nhất, tất cả đều liên quan đến việc phát ra một hoặc nhiều hạt hoặc photon.
1.2 Đơn vị phóng xạ
Activity (A) là đại lượng được sử dụng để đánh giá mức độ phát xạ mạnh hoặc yếu của một chất phóng xạ. Đơn vị đo của Activity trong hệ Quốc tế (SI) là Becquerel (Bq). Một Bq được định nghĩa là có 1 phân rã xảy ra trong 1 giây trong chất phóng xạ đó. Ví dụ, nếu hoạt độ của một chất Cs-137 là 370 triệu Bq, có nghĩa là trong mỗi giây, chất này sẽ trải qua 370 triệu phân rã hạt nhân.
Quy đổi tương ứng là: 1Ci = 3,7x(10 mũ 10) Bq, trong thực tế cũng có thể sử dụng đơn vị Hoạt độ phóng xạ là Ci.
1.3 Liều phóng xạ
Có 3 loại khối lượng phóng xạ với các ý nghĩa khác nhau, để thể hiện mức độ tương tác của bức xạ với vật chất, mức độ nguy hiểm, mức độ rủi ro mà các tia bức xạ có thể gây ra cho đối tượng mà nó đi qua, người ta sử dụng các đại lượng Khối lượng phóng xạ (Dose).
(D) Năng lượng hấp thụ: Là lượng năng lượng được hấp thụ trên mỗi đơn vị khối lượng. Đầu tiên, cần hiểu rằng Năng lượng hấp thụ là NĂNG LƯỢNG. Đơn vị của nó là Jun/kg, nhưng trong lĩnh vực này, người ta sử dụng đơn vị Năng lượng hấp thụ là Gray (Gy) = Jun/kg.
Liều tương đương là liều hấp thụ nhưng tính thêm mức độ nguy hiểm khác nhau của từng loại tia bức xạ khác nhau. Mỗi tia bức xạ có mức độ nguy hiểm khác nhau và nó được quy ước với các trọng số khác nhau: ví dụ trong số bức xạ tia X và gamma là 1, tia beta là 1, tia alpha là 20. Tức là nếu một mô cơ thể bị chiếu xạ alpha thì mức độ nguy hiểm cao hơn 20 lần nếu bị chiếu bởi tia X. Liều tương đương (Equivalent Dose): Là Liều hấp thụ nhân với Trọng số bức xạ.
Liều tương đương cũng có thể được gọi là Sv (Sievert) với thứ nguyên là Jun/kg. Kết quả của liều tương đương được hiển thị trên các máy đo bức xạ. Kết quả của liều tương đương cũng được đọc từ liều kế cá nhân hàng quý.
Liều tác dụng chính là liều hấp thụ (D) nhưng đã tính đến trọng số phóng xạ và trọng số cơ quan, tức là đã xem xét loại tia phóng xạ chiếu vào và chiếu vào bộ phận nào trong cơ thể. Trong cơ thể, mỗi mô có độ nhạy phóng xạ khác nhau nên quy ước mức độ nhạy cảm đó bằng các trọng số, ví dụ theo ICRP103 (người đọc có thể tìm trọng số cơ quan của từng mô bằng cách tìm kiếm trên google) thì trọng số cơ quan sinh dục là 0.08 trong khi da chỉ có 0.01 tức là tia phóng xạ chiếu vào cơ quan sinh dục sẽ nguy hiểm hơn gấp 8 lần so với chiếu lên da người. Liều tác dụng (Effective Dose): Là liều tương đương nhân với trọng số cơ quan.
Cũng là sinh viên, đơn vị của liều hiệu dụng. Đó chính là đại lượng để sử dụng đánh giá toàn bộ nguy cơ lên con người.
2. Ứng dụng của chất phóng xạ trong y tế
Chăm sóc sức khỏe, công nghiệp, nghiên cứu và ứng dụng trong lĩnh vực nông nghiệp. Trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, tia X và các nguyên tử phóng xạ được sử dụng để chẩn đoán và điều trị các bệnh, như chụp X-quang, quét cắt, điều trị ung thư, tiêu diệt tế bào ác tính, và xử lý các vấn đề về hình thành và phát triển của cơ thể con người.
2.1 X-quang chẩn đoán hình ảnh
Nhà nhà khoa học Ronghen đã khám phá ra tia X và sau đó, xác định hình ảnh bằng tia X đã được sử dụng rất sớm. Phương pháp này không sử dụng chất phát xạ, mà sử dụng tia X có tính chất tương tự tia gamma phát ra từ một số chất phát xạ.
Khác biệt về độ đậm nhạt của hình ảnh có thể được tạo ra thông qua việc xuyên qua các chất vật
Máy chụp tia X.
2.1.2 Y học hạt nhân
Một số bệnh liên quan đến ung thư được chẩn đoán, quản lý, điều trị và nghiên cứu bằng y học hạt nhân, sử dụng các chất phóng xạ, hoặc các loại thuốc phóng xạ.
a. Y học hạt nhân chẩn đoán
Cơ thể của người bệnh được đưa dược chất phóng xạ bằng cách nuốt hoặc tiêm. Sau khi dược chất phóng xạ được đưa vào cơ thể, người bệnh sẽ nằm xuống bàn có các thiết bị ghi đo tín hiệu. Các thiết bị này sẽ tập trung vào khu vực có nhiều dược chất phóng xạ để giúp bác sĩ đánh giá các tình trạng bệnh lý. Các loại kỹ thuật hình ảnh sử dụng dược chất phóng xạ bao gồm chụp cắt lớp phát xạ positon (PET) và chụp cắt lớp vi tính phát xạ đơn photon (SPECT). Chụp cắt lớp PET và SPECT có thể cho biết tình trạng hoạt động hay một số bất thường của các cơ quan bên trong cơ thể.
Hỗ trợ chẩn đoán hoặc theo dõi các bất thường trong não, xương cũng như các vấn đề về hệ tim mạch, là những ứng dụng phổ biến nhất của SPECT (hay SPECT/CT). Phương pháp chẩn đoán có giá trị và hiệu quả được áp dụng rộng rãi trong một số bệnh lý ung thư, tim mạch, hệ thần kinh và nhiễm trùng là kỹ thuật PET hay PET/CT.
Máy PET/CT chụp hình y học bằng công nghệ hạt nhân.
b. Y học hạt nhân điều trị
Các tế bào ác tính bên trong cơ thể sẽ bị loại bỏ bằng cách sử dụng tia bức xạ từ chất phóng xạ (dược phẩm phóng xạ) được đưa vào cơ thể. Đó là việc này.
Được áp dụng trong hơn năm mươi năm, iốt phóng xạ (I-131) đã được dùng để chữa trị bệnh ung thư tuyến giáp và bệnh cường giáp. Hiện tại, I-131 cũng được sử dụng để chữa trị bệnh ung thư hạch không Hodgkin và đau đớn xương từ một số dạng bệnh ung thư.
Hoạt động như một công cụ viết lại tiếng Việt, sử dụng từ đồng nghĩa phù hợp với ngữ cảnh để thay thế các từ trong đoạn văn. Gan ung thư trị điều phương pháp là ngay u khối mạch máu tắc hóa xơ hóa tế bào vi cầu phóng xạ Y-90, phóng xạ cầu vi hạt các trực tiếp đưa phương pháp là đây, phóng xạ vi cầu hạt các trực tiếp đưa phương pháp là đây, khối u gan khối tích thể giảm làm hưởng ảnh mà gan u khối diệt tiêu hoặc u khối diệt tiêu hoặc. Màu chung lành tổ đến đến ít rất ảnh hưởng. Máu mạch các hóa xơ hóa tế bào vi cầu hạt các trực tiếp đi sẽ phóng xạ phóng xạ vi cầu hạt các trực tiếp đưa phương pháp là đây, gan u khối nuôi máu mạch các mạch các trong khắp bố phân và nhỏ động nhánh các theo đi sẽ sẽ phóng xạ phóng xạ vi cầu hạt các trực tiếp đưa phương pháp là đây, gan u khối giảm hoặc tích thể giảm làm hưởng ảnh mà gan u khối diệt tiêu hoặc. Khối u gan mạch máu tắc hóa xơ hóa tế bào vi cầu phóng xạ Y-90, phóng xạ cầu vi hạt các trực tiếp đưa phương pháp là đây, phóng xạ vi cầu hạt các trực tiếp đưa phương pháp là đây, khối u gan khối tích thể giảm làm hưởng ảnh mà gan u khối diệt tiêu hoặc u khối diệt tiêu hoặc. Màu chung lành tổ đến đến ít rất ảnh hưởng.
2.1.3. Xạ trị
Công cụ tái cấu trúc hiệu quả được sử dụng để định hướng các tia X, tia Gamma, các tia điện tử, proton có năng lượng cao đến bất kỳ khu vực nào của cơ thể nhằm loại bỏ hay phá hủy các tế bào ung thư. Xạ trị là một trong những phương pháp phổ biến nhất trong việc điều trị ung thư.
Các công cụ Linac, hoặc còn được gọi là máy gia tăng tuyến tính, là những công cụ phổ biến nhất. Tia X được gia tăng với năng lượng cao và được điều chỉnh theo liều lượng và hướng vào các vị trí cần điều trị, gây tác động tối thiểu đến các mô không lành tính.
Điều trị bằng máy gia tốc tuyến tính Linac.
Các chất phóng xạ và việc sử dụng chúng, đó là những chia sẻ của chúng tôi ở đây. Hy vọng, những thông tin này có thể giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về các vấn đề liên quan đến chất phóng xạ.
Công ty TNHH dịch vụ và thiết bị AE.
Người đại diện là Chu Minh Dương.
Điện thoại: (028) 3726 1780.
Email: [email protected].
Website: AE-Radioactive.Com.
